Opisy szczytów [Beskid Sądecki]

Góra Parkowa || 741 m.n.p.m. || Beskid Sądecki

Góra Parkowa widziana ze zboczy Góry Krzyżowej

Góra Parkowa jest to najpopularniejszy i najczęściej odwiedzany (za sprawą kolei linowo -terenowej) szczyt Beskidu Sądeckiego. Wznosi się w trzeciorzędnym grzbiecie bocznym, odgałęziającym się na zachód od Huzarów i jest najbardziej na północ wysuniętym szczytem tego grzbietu…

Stanowi punkt węzłowy dla dwóch grzbietów: południowego - ku Szalonemu oraz wschodniego - ku Huzarom. Od tego drugiego szczytu Górę Parkową oddziela szeroka Przełęcz Roma, przez którą biegnie droga Krynica - Tylicz. Góra Parkowa wznosi się nad doliną potoku Kryniczanka, kulminując niemal w centrum Krynicy. Na południe od wierzchołka znajdują się dwie hale (obie piękne widokowo), przedzielone od siebie gęstym lasem. Wyżej położona wykarczowana została ze względu na budowę na wierzchołku Parkowej skoczni, a owa hala stanowić miała lądowisko dla skoczków, zaś ta niżej położona wylesiona została niejako naturalnie z powodu posuwania się wzwyż osadnictwa ludzkiego. Z wyższej hali na wierzchołek prowadzą schody. Na zach. zboczach częściowo już zalesiona Polana Michasiowa. Poniżej niej znajdują się trzy jeziora: najniżej Czapli Staw, wyżej Łabędzi Staw (ogrodzony), i najwyżej położony jest nienazwany, natomiast na wsch. zboczach znajduje się małe bagno zw. Stawem Szczytowym, gdzie można zobaczyć m.in. zaskrońce. Kilkadziesiąt metrów pod nim, ujrzeć możemy stary, nieeksploatowany już kamieniołom. Z racji popularności wśród turystów, w całym masywie Góry Parkowej postawiono wiele budowli i elementów infrastruktury sportowo - turystycznej.

1) Wieża przekaźnikowa (wierzchołek)
2) Rajskie ślizgawki (wierzchołek) - kompleks trzech ślizgawek wybudowany przez PKL, na początku XXI w. Składa się z trzech zjeżdżalni („Fala”, „Rura”, „Kamikadze”) o wysokości ok. 25 metrów i spadku od 30 do 80 % na których zjeżdża się specjalnym dywanem. W zimie nieczynne. Jedyny taki kompleks w Polsce.
3) Kolej linowo-terenowa (płn. - zach. zbocza) - kolej wybudowana została w 1937 r., i do dzisiejszego dnia korzysta z infrastruktury sprzed 70 lat. Jej długość wynosi 642 m, pokonuje różnicę wysokości 148 m.n.p.m., a czas jazdy wynosi 3 minuty. Projekt wstępny trasy kolei został opracowany przez Biuro Projektów i Studiów Ministerstwa Komunikacji, zaś dostawcą i wykonawcą urządzeń mechanicznych, torów i wagonów została szwajcarska firma Ludwig de Rpll z Berna, natomiast dostawcą urządzeń elektrycznych i napędowych była firma Brown-Boveri. Czynna cały rok.
4) Restauracja „U Babci Maliny” (wierzchołek)
5) Zjeżdżalnia pontonowa (wyżnia hala podwierzchołkowa) - zbudowana przez PKL w 2006 r., jako atrakcja dla młodszych. Polega na zjeżdżaniu rynną za pomocą specjalnych pontonów. Czynna tylko przy dobrych warunkach pogodowych.
6) Wyciąg „Sun - kid” (wyżnia hala podwierzchołkowa) - wyciąg taśmowy czynny w zimie o długości 40 metrów, ciągnący z dolnego na górny kraniec hali.
7) Figura Matki Bożej Królowej Krynickich Zdrojów (zach. zbocza) - zbudowana w XIX w., jej autorem był słyny Artur Grottger. Po wojnie odnowiona. Niedaleko na kamiennym murku znajduje się inskrypcja z datą 1954 r. i krzyżem.
Cool

„Altana Michasiowa” (Polana Michasiowa) - piętrowa, zbudowana z drewna altana myśliwska. Możliwe jest wejście na jej piętro po drabinie, jednak ta część jest bardzo zanieczyszczona.
9) Ogródek meteorologiczny (niżnia hala)
10) Tor lodowy (płn. i zach. zbocza) - zbudowany u stóp Góry Parkowej. W planach włodarzy miasta jest wybudowanie tu sztucznego toru lodowego (ten jest naturalny). Dwukrotnie (1958 i 1962 r. odbywały się tu MŚ)
11) Altanki (różne miejsca) - w wielu miejscach na Górze Parkowej natknąć możemy się na różnej wielkości altanki. Część z nich nosi swe nazwy (np. Joanna, Wanda), wiele (chociażby na hali podwierzchołkowej, czy w pobliżu Łabędziego Stawu) zostało już zlikwidowanych. Dwie najlepiej zachowane znajdują się na wsch. zboczach. Trafić doń można idąc żółtym szlakiem w kierunku Romy.

Kilka budowli też już nie istnieje. Bodaj najbardziej znaną z nich była skocznia narciarska. W owym czasie jedna z większych w Polsce. Jej rozbieg znajdował się mniej więcej w tym samym miejscu, gdzie dziś znajdują się „Rajskie Ślizgawki”. Została rozebrana krótko po II wojnie światowej. Jej zdjęcia możemy do dzisiaj obejrzeć m.in. w Pizzerii „Węgierska korona” na Bulwarach Dietla. Co ciekawe była to jedna z dwóch skoczni w owym czasie w Krynicy (druga znajdowała się na Górze Krzyżowej).

Na początku Góra Parkowa zwana była Górą Źródlaną, ze względu na liczne (Kryniczanka, Jan, Józef, Zuber, Karol /już nieistniejący/, Mieczysław, Tadeusz, Słotwinka), źródła wody mineralnej, płynące jej zboczami, a przypuszczalnym „nadawcą” nazwy był słynny geolog Belszazar Hacquet. Dopiero w początkach XIX w (1810 r.) założono tam, wychodząc naprzeciw oczekiwaniom kuracjuszy - utrzymywany do dziś - park razem z typowo parkową infrastrukturą. Od tej pory góra ta częściej nazywana jest Parkową, choć czasem bywa jeszcze określana na mapach jako Źródlana. Odnośnie etymologii warto jeszcze wspomnieć fraszkę napisaną przez Artura Grottgera o tym szczycie: „A dlatego to Parkowa / Że bez pary nie uchowa!”. Dzieło to jest jednak tylko żartobliwym komentarzem do - zapewne - częstych miłosnych schadzek kuracjuszy w tym rejonie.

Na szczyt prowadzą dwa szlaki z Krynicy (oba oznakowane na żółto: jeden znad Pijalni Głównej, a drugi z Przełęczy Roma - można z niego zejść do „Źródełka Miłości”) oraz jeden - niebieski - z Powroźnika. Wszystkie trzy są bardzo łatwe: tak orientacyjnie jak i pod względem stromizny, ale niezmiernie ciekawe. Ponadto wejść możemy (polecam jednak raczej w zejściu) trasę poprzez dwie wspomniane hale i las - bez szlaku, jednak łatwe orientacyjnie. Oprócz tego liczne leśne drożyny, przecinają caly masyw. Bardzo ciekawa panorama zarówno z wierzchołka, jak i (zwłaszcza) z wyżniej hali, niestety zepsuta odrobinę przez zjeżdżalnie pontonową. Niemniej przez niektórych uważana za najpiękniejszą w Beskidzie Sądeckim. Widać tutaj Beskid Niski, Sądecki, Góry Czerchowskie, a w zimie często Tatry. Z niżniej hali (ok. 10 minut na płd. od wierzchołka) bardzo dobrze widać też fragment Głównego Grzbietu Beskidu Sądeckiego: m.in. Jaworzynę Krynicką i Bukową. Góra Parkowa znajduje się w jurysdykcji Krynicy - Zdroju oraz Popradzkiego Parku Krajobrazowego. Co ciekawe nie ma zgodności co do kot pomiarowych Góry Parkowej, toteż jej wysokość podawana jest różnie: od 732 do 741 m.n.p.m.
Ze znanych osób na szczycie byli: m.in. Józef Ignacy Kraszewski, Józef Dietel, Jan Kiepura, Nikifor Krynicki, Vaclav Havel, Valdas Adamkus.

Huzary || 865 m.n.p.m. || Beskid Sądecki

[link widoczny dla zalogowanych]

Huzary. Widok znad Jakubika.

Jest to drugi pod względem wysokości szczyt w Beskidzie Krynickim (Pasmo Jaworzyny Krynickiej), czyli bocznym grzbiecie odgałęziającym się od Czubakowskiej. W całym Beskidzie Sądeckim pod względem wysokości zajmuje 72 miejsce. Uchodzi za granicę turystyczną między Beskidami Wschodnimi, a Zachodnimi (część geografów włącza nawet Huzary w rejon Gór Hańczowskich, jednakże jest to rozumowanie błędne).
Jego MDW wynosi 131 m., co daje Huzarom 7 miejsce na liście najwybitniejszych szczytów Beskidu Sądeckiego (4 w samym Paśmie Jaworzyny Krynickiej). Stanowi punkt węzłowy dla rozgałęzionego grzbietu Góry Parkowej, ku któremu opada przez szeroką Przełęcz Romę. W niektórych źródłach grupa ta (od Huzarów i Góry Parkowej na południe, do Szwarcowej i Rakowskiego) nazywana jest Grupą Huzarów lub Huzarów i Góry Parkowej. Ponadto szczyt ten wysyła dwa inne grzbiety: pn.-zach. na Kotylnicę oraz płd. - wsch. ku Jaworzynkom. Dolna część zachodnich zboczy znajduje się w obrębie tzw. Parku Pułaskiego. Oprócz tego masyw ten wchodzi w skład Popradzkiego Parku Krajobrazowego, a ponadto jest terenem Leśnego Zakładu Doświadczalnego z Krynicy. Przez ten masyw przechodzi także granica administracyjna między Krynicą, a Tyliczem.

Nazwa Huzary jest jedną z najciekawszych, a zarazem najstarszych (polskiego pochodzenia) w Beskidzie Sądeckim. Przypuszczalnie pochodzi już z XVIII w., a niektóre źródła podają nawet XVII w. Rozbieżność polega na tym że są dwie wersje genezy tej nazwy. Pierwsza - bardziej prawdopodobna - mówi o bitwie jaką w masywie tym stoczyć mieli konfederaci barscy z wojskami austriackich huzarów (datowana przez niektórych na 1770 r.), zaś według drugiej ze swymi wojskami po odsieczy wiedeńskiej ze swymi wojskami wracał tędy król Jan III Sobieski, a Huzary to zniekształcona wersja słowa "husary". Etymologowie skłaniają się jednak ku pierwszej opcji, m.in. dlatego że okolice Tylicza były miejscem bardzo zaciętego oporu konfederatów barskich, a ślady po nich są - również w masywie Huzarów - znajdowane do dziś: szabla z wygrawerowaną datą 1747, granat armatni z okresu konfederacji oraz szczątki dawnych okopów. Wcześniej szczyt ten zwany był po łemkowsku Czerteżem, co w tym języku oznacza "wyrąb" lub "wykarczowany obszar". Do dziś część kartografów stosuje tą mniej popularną nazwę.

Huzary wpisały się w historie ratownictwa górskiego w Beskidzie Sądeckim. To w tym masywie prowadzona była pierwsza znana akcja ratownicza. Rzecz działa się w zimie 1925 r., kiedy siostry Janina i Maria Nitrybittówny, pobłądziły w czasie wycieczki narciarskiej w masywie Huzarów, podczas zejścia do Mochnaczki. Odnaleziono je następnego dnia w tej wsi u przypadkowych gospodarzy.

Huzary są największym węzłem szlaków w Beskidzie Sądeckim. Schodzą się tu wszystkie szlaki poza niebieskim. Tak więc na Huzary dotrzeć możemy:
- GSB z Krynicy
- GSB z Mochnaczki Niżnej
- zielonym szlakiem z Krynicy
- zielonym szlakiem z Wysowej
- czarnym szlakiem z Krynicy
- czarnym szlakiem z Tylicza
- żółtym szlakiem z Krynicy - Jakubika
- żółtym szlakiem z Przełęczy Roma.

Wszystkie te wycieczki są raczej nieforsowne i krótkie. W zimie trudniejsze orientacyjnie - czasem dochodzi do pobłądzeń, ale w lecie raczej łatwe. Ponadto przez szczyt przechodzi Małopolski Szlak Papieski im. Jana Pawła II, pokrywa się on jednak z wyżej wymienionymi.
Masyw bez widoków. W latach 90-tych ok. 10 min. od wierzchołka (przy zejściu szlaków zielonego, żółtego i czerwonego znajdował się bardzo ładny punkt obserwacyjny, obecnie jednak zarósł i pamiątką po nim zostało powalone drzewo, służące jako ławka (ok. 5 metrów nad ścieżką).
Kota pomiarowa zależnie od źródła waha się od 864-865 m.n.p.m.

Przecież Beskid Sądecki jest najpiękniejszy na świecie:P...kolejna wielbicielka:))

Co mnie bardzo cieszy Smile

Góra Krzyżowa. Widok ze wsch. zboczy Jaworzyny Kr.

Góra Krzyżowa || 812 m.n.p.m. || Beskid Sądecki

Góra Krzyżowa (812 m.n.p.m.) - silnie wyodrębniający się z otoczenia szczyt. Wznosi się w bocznym grzbiecie odgałęziającym się z grzbietu biegnącego z Czubakowskiej na płn. - wsch, pomiędzy Bukówkami, a Holicą.
Dolne partie wschodnich i płd. - wsch. zboczy niezalesione. Od Bukowinek oddziela Górę Krzyżową - Przełęcz Krzyżowa. Na wierzchołku znajduje się stalowy krzyż, wystawiony przez PTTK Krynica w dwusetną rocznicę konfederacji barskiej. Stąd też nazwa, choć już od 1857 r. na wierzchołku znajdował się drewniany krzyż - ufundowany jako dziękczynienie za uratowanie od likwidacji Uzdrowiska (z powrotem zamontowany w roku 1952 r. już jako metalowy, później znów zlikwidowany). Istnieje też legenda jakoby ten krzyż był pamiątką po śmierci leśnika. Wcześniej nazywana była Urdym Wierchem, najprawdopodobniej nazwa ta oznacza po łemkowsku "Długi Wierch", choć nie wyklucza się iż była związana z rośliną - Urdzikiem Wschodniokarpackim (subendemit karpacki). Na nowszych mapach często nieprawidłowo zwana Uzdami, czasem też grzbiet opadający w kierunku Słotwin bywa nazywany Urdym. Przez wierzchołek przebiega żółty szlak (dookoła Krynicy), zaś tuż pod nim szlak niebieski. Partie szczytowe zalesione prawie w 100 %, choć wierzchołek zapewnia walory widokowe. Niegdyś w jej masywie znajdowała się jedna z dwóch skoczni narciarskich w Krynicy. Północne zbocza częściowo wykarczowane ze względu na plany budowy drugiego odcinka Kolejki Gondolowej. Obecnie plany te zarzucono. Wysokości podawane na mapach: 812 - 813 m.n.p.m.

WojtkuB, opisy są fajne i dokładne ale mam małą erratę. Na zdjęciach Sokołowska Góra figuruje jako Wierch nad Kamieniem a Łazek jako Łabowska Hala.

OK... dzięki Smile

. Niedługo będę je edytować dla e-Beskidów, więc i tutaj poprawię Smile

Pozdrawiam

Wojtek B. /pod nowym nickiem Wink

/

Ja też jestem fanką Beskidu Sądeckiego. Z wymienionych do tej pory szczytów naprawdę polecam Halę Łabowska, ciekawy szlak mało kto wie ale w jej rejonie znajdują się jaskinie. Ogólnie pięknie, przyjaźni ludzie w schronisku, wygodne spanie.

pieknie tam!

madrala1212 napisał:

pieknie tam!

pieknie, wimy to.

Uwielbiam te tereny

Sądeczyzna - moja ulubiona Smile

Moje rodzinne strony Smile

Ja też je kocham. Serio, tam odchodzi każdy stres. Człowiek o nim zapomina, wycisza się, ma się wrażenie , że siła się znajdzie. Sądeckie pagórki mi ładują życiowe baterie Very Happy

Super! [link widoczny dla zalogowanych]